Historia Strefy Gazy: od okupacji do enklawy

Geneza konfliktu i początki kontroli

Historia Strefy Gazy jest nierozerwalnie związana z złożonymi losami Bliskiego Wschodu i narodzinami państwa Izrael. Po wojnie arabsko-izraelskiej w 1948 roku, Strefa Gazy znalazła się pod administracją Egiptu. Nie była to jednak suwerenna władza, a jedynie zarząd wojskowy. W tym okresie nastąpił znaczący wzrost liczby ludności w regionie, głównie za sprawą palestyńskich uchodźców, którzy uciekali przed konfliktem z terenów, które stały się częścią Izraela. Egipskie rządy nie były jednak nastawione na długoterminowe rozwiązanie problemu, a raczej na utrzymanie status quo.

Okupacja izraelska i jej konsekwencje

Przełomowym momentem w historii Strefy Gazy była Wojna Sześciodniowa w 1967 roku, w wyniku której Izrael zajął Strefę Gazy wraz z Zachodnim Brzegiem Jordanu i Wschodnią Jerozolimą. Okupacja ta trwała przez kolejne dekady i miała głęboki wpływ na życie mieszkańców Strefy. Izrael ustanowił system wojskowej kontroli, który obejmował zarządzanie infrastrukturą, gospodarką i przepływem ludności. Budowano osiedla żydowskie, co budziło silny opór Palestyńczyków i było źródłem ciągłych napięć. Okupacja wiązała się z licznymi ograniczeniami wolności mieszkańców, w tym swobody przemieszczania się, co znacząco wpływało na ich życie codzienne i możliwości rozwoju.

Droga do samorządności i wyzwania autonomii

W ramach procesów pokojowych z lat 90., znanych jako Porozumienia z Oslo, Izrael przekazał część uprawnień administracyjnych Palestyńskiej Władzy Narodowej (PWN). Strefa Gazy miała stać się samorządnym terytorium palestyńskim. Jednakże, pomimo formalnego przekazania władzy, Izrael nadal sprawował znaczącą kontrolę nad granicami, przestrzenią powietrzną i wodami terytorialnymi Strefy. To ograniczenie suwerenności stało się zarzewiem dalszych konfliktów i uniemożliwiło pełne rozwinięcie niezależnej gospodarki i społeczeństwa. Wyzwaniem stała się również wewnętrzna rywalizacja polityczna między różnymi frakcjami palestyńskimi.

Wyjście Izraela i blokada Strefy Gazy

W 2005 roku Izrael przeprowadził jednostronne wycofanie osadników i wojska ze Strefy Gazy. Choć miało to być krokiem w stronę zakończenia okupacji, w praktyce doprowadziło do nałożenia przez Izrael i Egipt ścisłej blokady na ten obszar. Blokada ta drastycznie ograniczyła przepływ towarów, ludzi i materiałów, co miało katastrofalne skutki dla gospodarki Strefy Gazy, doprowadzając do wysokiego bezrobocia i ubóstwa. Dostęp do podstawowych dóbr, takich jak leki, żywność czy materiały budowlane, stał się niezwykle utrudniony. Strefa Gazy zaczęła być postrzegana jako największa na świecie „więziona enklawa”.

Władza Hamasu i eskalacja konfliktu

Po przejęciu władzy w Strefie Gazy przez Hamas w 2007 roku, sytuacja uległa dalszemu zaostrzeniu. Hamas, uznawany przez wiele państw za organizację terrorystyczną, prowadził ostrzeliwanie Izraela rakietami, na co Izrael odpowiadał operacjami wojskowymi w Strefie. Te cykliczne eskalacje przemocy prowadziły do licznych ofiar cywilnych po obu stronach, ale ze szczególnym uwzględnieniem ludności palestyńskiej, która żyje w gęsto zaludnionej i zniszczonej infrastrukturze. Blokada i konflikty znacząco zahamowały rozwój Strefy, czyniąc ją terytorium w permanentnym kryzysie humanitarnym.